Yılmaz Güney oynadığı filmlerde haksızlığa uğramış halktan insanları canlandırdı. Güney, yapımcılığını, yönetmenliğini, senaryo yazarlığını ve oyunculuğunu üstlendiği Seyit Han/Toprağın Gelini (1968) filmiyle ileride kendi adıyla anılacak olan film türünü ortaya çıkardı. Bu filmde, sevdiği kıza kavuşmak için tüm kötüleri tek tek ortadan kaldıran, ama sonunda bilmeden sevgilisini de öldüren bir yalnız kahramanı canlandırıyordu. Daha sonraki dönemlerde, genellikle Spagetti Westernler ile benzerlik gösteren bazı filmlerde rol aldı; bu tür filmleri yazdı ve yönetti. Bu açıdan, Türk Sineması'nın en özgün kişilerinden biri olarak görülmektedir.
Güney, sonraki Aç kurtlar (1969), Umut (1970), Umutsuzlar (1971), Acı (1971), Ağıt (1971) gibi filmlerinde ülke gerçeklerine değinen ve ezilen insanı odak olarak alan bir anlatım geliştirdi. Yaşamı olanca gerçekliği içinde yansıtmaya çalışan bu sinema, bir yönüyle 2. Dünya Savaşı sonrasında İtalya'da gelişen Yeni Gerçekçilik Akımı'nı, bir yandan da geleneksel halk destanlarını anımsatmaktadır.
Güney, 1974'te yönettiği Arkadaş'ta ve daha sonra hapse girdiği için Şerif Gören tarafından tamamlanan Endişe`de (1974), gene hapse girdiği için sadece senaryosunu yazdığı, Şerif Gören tarafından yönetilen Yol`da (1982), ölümünden önce yurtdışında yönettiği son filmi Duvar`da (1983) kendine özgün tema ve anlatım biçimlerini geliştirerek uyguladı. Yurtdışına çıktıktan sonra kurgusunu yapıp gösterime çıkardığı Yol, 1982 Cannes Film Şenliği`nde Kayıp (Missing) adlı filmle birlikte büyük ödül olan Altın Palmiye'yi paylaşarak Türk sinemasına tarihinin en önemli ödüllerinden birini daha getirdi.
Güney 1974 yılında Yumurtalık Savcısı'nı öldürme suçundan, 18 yıla mahkum oldu. 1981 sonunda izin alarak ayrıldığı Isparta Cezaevi'ne dönmeyen Güney, daha sonra Fransa'ya sığındı. 1983'te Türk vatandaşlığından çıkarıldı. 9 Eylül 1984'te kanserden öldü ve orada toprağa verildi.
Konu başlıkları
* 1 Sinema öncesi
* 2 Sinemaya başlaması
* 3 Sürgün yılları
* 4 Ödülleri
* 5 Önemli Filmleri
* 6 Kitapları
Sinema öncesi
Yılmaz Güney'in gerçek adı Yılmaz Pütün'dür. 1937 yılında, Siverek'in bir köyünde,topraksız bir ailenin iki çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. 10 yaşındayken evden kaçarak Adana'daki akrabalarının yanına gitti. Bir süre Kemal ve And Film şirketlerinin bölge temsilcisi olarak çalıştı. Üniversite okumak üzere Ankara'ya gitti ve Atıf Yılmaz ile tanıştı. Bu süreçde bir yandan da hikayeler yazıyordu. Daha sonra Atıf Yılmaz'ın da desteğiyle sinemada çalışmalarına başladı.
16 Mart 1972 tarihinde hakkında açılan bir dava nedeniyle tutuklandı. Yapılan yargılama sonucu 10 yıl ağır hapis ve sürgün cezasına çarptırıldı. 1974 Eylülünde, bir cinayet olayına adı karıştı ve on dokuz yıl mahkum edildi. Cezaevindeyken GÜNEY adlı bir sanat-kültür dergisi çıkardı. 13. sayıdan itibaren ülkede ilan edilen sıkıyonetim sonucunda dergisi kapatıldı ve hakkında yazdıklarından ötürü 10 ayrı dava acıldı. İstenen ceza toplamı yüzyıl idi. 1981 Ekiminde izinli olarak çıktığı Isparta Cezaevi'ne bir daha dönmeyerek yurt dışına
çıktı.
Sinemaya başlaması
Yılmaz Güney, 1959 yılında Atıf Yılmaz'ın yönetmenliğini yaptığı Bu Vatanın Çocukları ve Alageyik isimli filmlerin hem senaryosunu yazar hem de filmlerde rol alır ve oynar. Karacaoğlan'ın Karasevdası'nda da yönetmen yardımcılığı yapar. Yeni Ufuklar ve On Üç gibi dergilere de öyküler yazan Yılmaz Güney, bir öyküsünde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılanır ve 1961 yılında bir buçuk yıl hapis cezasına mahkum olur.
İki yıl sonra tekrar kaldığı yerden devam eden Yılmaz Güney, o dönemde daha çok macera filmleri çeker. Filmlerinde ezilen, hor görülen bir "Anadolu çocuğunun" otoriteye başkaldırısı vardır. Bu dönemde Çirkin Kral lakabını alır. Bu dönemdeki en önemli Lütfü Akad'ın yönettiği ve kendisinin yazdığı bir film olan Hudutların Kanunu'dur. Bu dönem boyunca oyunculuğunu geliştiren Yılmaz Güney, abartısız ve yalın oyunculuk anlayışı bu dönemde artık oturtmuştur.
Sürgün yılları
Yılmaz Güney 1972 yılında "anarşistlere yardım ve yataklık yaptığı" gerekçesiyle 2 yıl hapse ve sürgüne mahkum edildi. Yılmaz Güney içeride kaldığı süre boyunca sinema ve sanat ile ilgili fikirlerini; şiir ve öykülerini o dönemde çıkarmaya başladığı Güney dergisinde yayınlamıştır. 1974'te cezaevinden çıktı. İki yıldan fazla cezaevide kalan Yılmaz Güney aynı yıl Arkadaş filmini çekti. Yine aynı yıl Endişe adlı filmi çekerken Yumurtalık hakimini öldürmekten tutuklandı ve yargılama sonucu 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Cezaevinde sinema ile olan ilgisi devam etti. Bu dönemde yazdığı Zeki Ökten tarafından çekilen Sürü ve yurt dışnda ve yurt içinde büyük ilgi gören ve Şerif Gören tarafından Yol çekildi.
12 Eylül döneminde kendi dergisi olan Güney'de yazdığı yazılardan dolayı yaklaşık yüz yıla yakın ceza istemiyle yargılanıyordu. 1981'de Isparta yarı açık cezaevinden izinli olarak ayrıldı ve yurt dışına kaçtı. Cezaevinden firar ettikten sonra Yol'un kurgusunu tekrar yaptı ve Cannes Film Festivali'nde ödül aldı. Yurt dışına çıktıktan sonra Duvar filmini Fransa'da çekti.
1984 mide kanserinden ölen Yılmaz Güney, son yıllarını Paris'te geçirdi.
Ödülleri
* 1967 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü, Hudutların Kanunu
* 1970 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü, Bir Çirkin Adam
* 1970 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi 1. Film Ödülü, Bir Çirkin Adam
* 1971 Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi 3. Film Ödülü, Ağıt
* 1971 Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi Yönetmen Ödülü, Umutsuzlar
* 1971 Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Umutsuzlar
* 1971 Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü, Umutsuzlar
* 1975 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi 2. Film Ödülü, Arkadaş
* 1975 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi 3. Film Ödülü, Zavallılar
* 1975 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Endişe
* 1982 Cannes Film Festivali, Altın Palmiye Ödülü, Yol
Oynadığı filmler
Endişe 1974
Arkadaş Azem 1974
Zavallılar Abuzer 1974
Sahtekar Bülent Akif 1972
Namus Ve Silah İlyas 1971
Kaçaklar 1971
Çirkin Ve Cesur Doktor 1971
Vurguncular Cesi 1971
İbret Ayyaş Doktor 1971
Yarın Son Gündür Kara Çocuk 1971
Umutsuzlar Fırat 1971
Acı Çiçek Ali 1971
Ağıt Çobanoğlu 1971
Baba Cemal 1971
Onu Allah Affetsin Osman 1970
Piyade Osman Osman 1970
Şeytan Kayaları Ali 1970
Umut Cabbar 1970
İmzam Kanla Yazılır 1970
Sevgili Muhafızım Mehmet Silvan 1970
Canlı Hedef Asım Mavzer 1970
Zeyno Murat 1970
Son Kızgın Adam Yılmaz 1970
Çifte Yürekli Ali 1970
Kanımın Son Damlasına Kadar Ali 1970
Yedi Belalılar Banoş 1970
Kan Ve Kurşun 1970
Bin Defa Ölürüm Yılmaz 1969
Güney Ölüm Saçıyor Güney 1969
Kurşunların Kanunu 1969
Bir Çirkin Adam Bino 1969
Belanın Yedi Türlüsü Zaza Şeyhmuz 1969
Kan Su Gibi Akacak Ali 1969
Çifte Tabancalı Kabadayı Rıfat 1969
Aç KurtlarSerçe Memet 1969
Kardeşim Benim - Kargacı Halil Halil 1968
Marmara HasanMarmara Hasan 1968
Toprağın Gelini 1968
Aslan Bey Aslan 1968
Azrail Benim Büyük Örfi 1968
Beyoğlu Canavarı Kadir 1968
Can Pazarı İlyas 1968
Seyyit Han Seyyit 1968
Öldürmek Hakkımdır Nazif 1968
Pire Nuri Pire Nuri 1968
Kuduz Recep (Aslan Arkadaşım) Recep 1967
Şeytanın Oğlu Kazım 1967
At Hırsızı Banuş 1967
Benim Adım Kerim Kerim 1967
Bomba Kemal Kemal 1967
Büyük Cellatlar Şamil 1967
Çirkin Kral Affetmez Mustafa 1967
Eşkiya Celladı 1967
Balatlı Arif Arif 1967
Bana Kurşun İşlemez 1967
Kozanoğlu Kozanoğlu Hüseyin 1967
Kurbanlık Katil Mustafa 1967
İnce Cumali Cumali 1967
Kızılırmak-Karakoyun Ali Haydar 1967
Kibar Haydut 1966
Kovboy Ali Ali 1966
Tilki Selim Tilki Selim 1966
Ve Silahlara Veda 1966
Yedi Dağın Aslanı Gökçen 1966
Aslanların Dönüşü 1966
At Avrat Silah Yusufcuk 1966
Çirkin Kral 1966
Yiğit Yaralı Olur Yusuf 1966
Anası Yiğit Doğurmuş Hakimo 1966
Eşrefpaşalı 1966
Silahların Kanunu Çirkin kral 1966
Yalnız Adam (Kibar Haydut) 1966
Hudutların Kanunu Hıdır 1966
Kasımpaşalı Recep 1965
Konyakçı Konyakçı 1965
Korkusuzlar Yılmaz 1965
Krallar Kralı Murat 1965
Mağrur Ve Sefil 1965
Sayılı Kabadayılar Osman 1965
Silaha Yeminliydim Hasan 1965
Sokakta Kan Vardı Faruk 1965
Torpido Yılmaz Yılmaz 1965
Ben Öldükçe Yaşarım Ahmet 1965
Beyaz Atlı Adam 1965
Davudo Davudo 1965
Gönül Kuşu 1965
Haracıma Dokunma Osman 1965
Kahreden Kurşun Metin 1965
Kan Gövdeyi Götürdü 1965
Kanlı Buğday 1965
Kasımpaşalı Recep 1965
Tehlikeli Adam 1965
Üçünüzü De Mıhlarım Yılmaz 1965
Yaralı Kartal 1965
Dağların Oğlu Rüzgar Memet 1965
Kocaoğlan Kemal 1964
Koçero Koçero 1964
On Korkusuz Adam Konyakçı 1964
Prangasız Mahkumlar 1964
Zımba Gibi Delikanlı 1964
Halime'den Mektup Var 1964
Hergün Ölmektense Bekir 1964
Kamalı Zeybek Kamalı Zeybek 1964
Kara Şahin Şahin 1964
Mor Defter Suphi 1964
İkisi De Cesurdu Ali Duran 1963
Tatlı Bela 1961
Dolandırıcılar Şahı 1960
Tütün Zamanı Cemal 1959
Ala Geyik Ali 1959
Bu Vatanın Çocukları 1959
Yönettiği filmler
Filmin adı Yıl
Duvar (film, 1983) 1983
Yol (film) 1981
Sürü (film) 1978
Zavallılar (film) 1974
Endişe (film) 1974
Arkadaş (film) 1974
Yarın Son Gündür (film) 1971
Vurguncular (film) 1971
Baba (film) 1971
Acı (film) 1971
Ağıt (film) 1971
Umutsuzlar (film) 1971
İbret (film) 1971
Kaçaklar (film) 1971
Umut (film) 1970
Piyade Osman (film) 1970
Yedi Belalılar (film) 1970
Canlı Hedef (film) 1970
Aç Kurtlar 1969
Bir Çirkin Adam (film) 1969
Pire Nuri (film) 1968
Seyyit Han (film) 1968
Toprağın Gelini (film) 1968
Bana Kurşun İşlemez (film) 1967
Benim Adım Kerim (film) 1967
At Avrat Silah (film) 1966
Senaryosunu yazdığı filmler
Filmin adı Yıl
Duvar (film, 1983) 1983
Yol (film) 1981
Düşman (film) 1979
Sürü (film) 1978
Bir Gün Mutlaka (film) 1975
İzin (film) 1975
Zavallılar (film) 1974
Arkadaş (film) 1974
Endişe (film) 1974
Yarın Son Gündür (film) 1971
Çirkin Ve Cesur (film) 1971
Baba (film) 1971
Acı (film) 1971
Kaçaklar (film) 1971
Ağıt (film) 1971
İbret (film) 1971
Umutsuzlar (film) 1971
Bir Genç Kızın Romanı (film) 1971
Vurguncular (film) 1971
Yedi Belalılar (film) 1970
Piyade Osman (film) 1970
Canlı Hedef (film) 1970
Umut (film) 1970
İmzam Kanla Yazılır (film) 1970
Sevgili Muhafızım (film) 1970
Şeytan Kayaları (film) 1970
Yaban Gülü (film) 1970
Belanın Yedi Türlüsü (film) 1969
Bir Çirkin Adam (film) 1969
Bin Defa Ölürüm (film) 1969
Aç Kurtlar (film) 1969
Toprağın Gelini (film) 1968
Azrail Benim (film) 1968
Kardeşim Benim - Kargacı Halil (film) 1968
Pire Nuri (film) 1968
Seyyit Han (film) 1968
Bana Kurşun İşlemez (film) 1967
Çirkin Kral Affetmez (film) 1967
Benim Adım Kerim (film) 1967
Şeytanın Oğlu (film) 1967
At Hırsızı Banuş (film) 1967
Tilki Selim (film) 1966
Burçak Tarlası (film) 1966
Yedi Dağın Aslanı (film) 1966
Hudutların Kanunu (film) 1966
Kovboy Ali (film) 1966
Aslanların Dönüşü (film) 1966
At Avrat Silah (film) 1966
Eşrefpaşalı (film) 1966
Gönül Kuşu (film) 1965
Kasımpaşalı Recep (film) 1965
Konyakçı (film) 1965
Krallar Kralı (film) 1965
Kasımpaşalı (film) 1965
Hergün Ölmektense (film) 1964
Kamalı Zeybek (film) 1964
Koçero (film) 1964
Prangasız Mahkumlar (film) 1964
İkisi De Cesurdu (film) 1963
Ölüme Yalnız Gidilir (film) 1962
Yaban Gülü (film) 1961
Bu Vatanın Çocukları (film) 1959
Ala Geyik (film) 1959
Karacaoğlan'ın Kara Sevdası (film) 1959
Yapımcılığını yaptığı filmler
Filmin adı Yıl
Düşman (film) 1979
Sürü (film) 1978
İzin (film) 1975
Bir Gün Mutlaka (film) 1975
Arkadaş (film) 1974
Endişe (film) 1974
Zavallılar (film) 1974
Ağıt (film) 1971
İbret (film) 1971
Vurguncular (film) 1971
Umut (film) 1970
Aç Kurtlar (film) 1969
Bir Çirkin Adam (film) 1969
Seyyit Han (film) 1968
Pire Nuri (film) 1968
Kitapları
* Boynu Bükük Öldüler (1971)
* Salpa (1975)
* Sanık
* Hücrem
* Oğluma masallar