İsmail Metin ERKSAN
Çetin KARAMANBEY'in kardeşi, kameraman Mengü YEĞİN'in dayısıdır.

Doğum Tarihi : 1 Ocak 1929, Çanakkale

İlk ve ortaöğrenimini İstanbul'da tamamladı. Pertevniyal lisesi mezunu. 1947 yılından başlayarak çeşitli gazete ve dergilerde sinema makaleleri yayınlanmaya başladı. Üniversite yıllarında da sinemayla ilgilendi. 1950 yılında Atlas Film için Yusuf Ziya Ortaç'ın "Binnaz" adlı filmini senaryolaştırarak sinemaya adımını attı. Film Mümtaz Yener tarafından filme çekildi.

1952 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nden mezun oldu. Aynı yıl "Dünya" gazetesinde Kamera takma adıyla film eleştirileri yazdı. Yine 1952 yılında Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun senaryosundan çektiği "Aşık Veysel'in Hayatı-Karanlık Dünya" Metin Erksan'ın ilk filmi oldu. Köy yaşamına gerçekçi bakışı ve şiirsel anlatımıyla yönetmenin siyasal duyarlılığını anlatan film sansürce yasaklandı. Yapımcı çeşitli sahneleri atıp kısaltarak ve Erksan'ın çekmediği sahneleri ekleyerek filmi bir yıl sonra gösterime soktu.

1957 yılında Dünya Havacıları Türkiye'de ve Büyük Menderes Vadisi isimli iki belgesel film yönetti. Metin Erksan daha da ileri giderek ilk filmi Karanlık Dünya ile halk ozanı Aşık Veysel’in yaşamını, filmin çekimlerini sanatçının köyünde gerçekleştirerek yarı-belgesel bir yaklaşımla perdeye getirmişti.

1957'de çektiği ikinci filmi "Dokuz Dağın Efesi" ile büyük ilgi topladı. Daha sonra "Gecelerin Ötesi", "Yılanların Öcü", "Acı Hayat" gibi filmlerle toplumsal gerçekçilik türünde ürünler verdi ve "Sinemacılar Kuşağı"nın üç önemli temsilcisinden biri olarak adını duyurdu. "Susuz Yaz", "Suçlular Aramızda", "Sevmek Zamanı" ve "Kuyu" gibi filmlerle kendine özgü üslubunu geliştirdi. "Susuz Yaz" adlı filmi 1964'de Uluslararası Berlin Film Festivali'nde büyük ödül olan "Altın Ayı Ödülü"nü kazanarak Türk Sinemasının yurt dışında tanınmasına öncü oldu.

Sinemada aradığı çalışma koşullarını bulamayan Metin Erksan, 1974'de Türkiye'de ilk defa İDGSA Film Arşivi tarafından başlatılan eğitim çalışmalarına katıldı ve Sinema Kursları'nda öğretmen olarak görev aldı.

1974 yılında Sait Faik Abasıyanık'ın "Müthiş Bir Tren", Kenan Hulusi'nin "Sazlık", Samet Ağaoğlu'nun "Bir İntihar", Sabahattin Ali'nin "Hanende Melek" ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Geçmiş Zaman Elbiseleri" adlı öykülerini, TRT Kurumu adına "Beş Türk Hikayesi" ismiyle yönetti. Metin Erksan'ın dünyasının ve sinema dilinin güçlü izlerini taşıyan bu filmler, farklı değerlendirmelere ve tartışmalara yol açtı.

1975'den itibaren İDGSA Sinema-TV Enstitüsü'nde Öğretim Görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1981 yılında TRT adına sinema alanındaki son çalışması olan "Preveze'den Önce" adlı diziyi gerçekleştirdi.

Özellikle yurt dışında büyük ilgi toplayan, bir çok festivalde çeşitli ödüller kazanan, adına toplu gösteriler, film haftaları düzenlenen sanatçıya 1997'de Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu kararı ile "Onursal Profesörlük" unvanı verildi. Metin Erksan, öğretim görevinin yanı sıra çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazmaktadır.

Metin Erksan, her dönemde yeniden keşfedilen, sinemasal özellikleriyle en çok tartışma yaratan, anlaşılsa da anlaşılmasa da hırçın kişiliğiyle en çok eleştiri alan ilginç ve konuşkan yönetmendir.



YÖNETMEN FİLMOGRAFİSİ


Aşık Veysel'in Hayatı / Karanlık Dünya - 1952
Dokuz Dağın Efesi - 1953
Beyaz Cehennem - 1954
Yol Palas Cinayeti - 1955
Ölmüş Bir Kadının Evrak- ı Metrukesi - 1956
Gelinin Muradı - 1957
Hicran Yarası - 1958
Gecelerin Ötesi - 1960
Şoför Nebahat - 1960
Mahalle Arkadaşları - 1961
Oy Farfara Farfara - 1961
Acı Hayat - 1962
Çifte Kumrular - 1962
Sahte Nikah - 1962
Yılanların Öcü - 1962
Susuz Yaz - 1963
İstanbul Kaldırımları - 1964
Suçlular Aramızda - 1964
Sevmek Zamanı - 1966
Ölmeyen Aşk - 1966
Ayrılsak da Beraberiz - 1967 / Metin ERKSAN, Muzaffer ASLAN
Kuyu - 1968
Ateşli Çingene - 1969
Reyhan - 1969
Yılın Kadını Değil - 1969
Eyvah - 1970
Sevenler Ölmez - 1970
Feride - 1971
Hicran - 1971
Makber - 1971
Keloğlan ve Can Kız - 1972
Süreyya - 1972
Dağdan İnme - 1973
Şeytan - 1974
Kadın Hamlet / İntikam Meleği - 1976
Sensiz Yaşayamam - 1979
Ödeşme - Zeynep Direr KUYU, Metin ERKSAN

YÖNETMENLİĞİNİ YAPTIĞI BELGESEL FİLMLER

Karanlık Dünya (Aşık Veysel'in Hayatı) - 1952
Metin Erksan daha da ileri giderek ilk filmi Karanlık Dünya ile halk ozanı Aşık Veysel’in yaşamını, filmin çekimlerini sanatçının köyünde gerçekleştirerek yarı-belgesel bir yaklaşımla perdeye getirmişti.

Dünya Havacıları Türkiye'de - 1957
Nehir ve Uygarlık - 1959
İstanbul -
Atatürk ve Ankara -
İzmir -
Boğaziçi Köprüsü -

YÖNETMENLİĞİNİ YAPTIĞI TELEVİZYON DİZİLERİ

Beş Türk Hikayesi - 1976
Preveze Öncesi - 1981

KATILDIĞI FESTİVALLER VE ÖDÜLLERİ

Dokuz Dağın Efesi
1. Türk Filmleri Festivali, Jüri Özel Ödülü 1959

Gecelerin Ötesi
2. Türk Filmleri Festivali, En Başarılı Senaryo Ödülü 1959
Sinema Dergisi, En Başarılı Yönetmen Ödülü 1959
Sinema Dergisi, En İyi Film Ödülü 1959
Türk Filmleri Yarışması, Metin Erksan, En İyi Senaryo Ödülü. 1961
Türk Filmleri Yarışması, Kadir Savun, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü. 1961

Yılanların Öcü
Sinema Yazarları, 1961 / 1962 döneminin En Başarılı Yönetmen Ödülü 1962
Tunus Kartaca Film Festivali'nde Şeref Madalyası Ödülü 1966

Susuz Yaz
Berlin Film Festivali Altın Ayı ( Uluslararası Arenada İlk Ödül Alan Türk Filmi ) 1964

Acı Hayat
Sinema Yazarlarınca Yılın Filmi Ödülü 1964

Suçlular Aramızda
2. İzmir Film Şenliğinde En İyi Yönetmen Ödülü 1965
Milano Film Festivali'nde En İyi Sosyal İçerikli Film Ödülü 1965

Kuyu
1. Adana Film Şenliğinde En Başarılı Film Ödülü 1969
1. Adana Film Şenliğinde En Başarılı Yönetmen Ödülü 1969

Metin Erksan neden ödül aldı...
3. Ankara Film Festivalinde Emek Ödülü 1990



Kaynak
Beyazperde Dergisi Mayıs 1990 Eki / Düzenleyen Agah ÖZGÜÇ
Sinemaya Giriş
Prof. Dr. Alim Şerif ONARAN
Filiz Kitapevi Ekim 1999